Besouro Mangangá

Αν και πέθανε μόλις στα 27 -29 του χρόνια, το όνομα του είναι θρύλος στον κόσμο των
πολεμικών τεχνών και έγινε ταυτόσημο με τις λέξεις Πίστη, Θάρρος και Ελευθερία. Ο
Manoel Henrique Pereira γεννήθηκε στο Santo Amaro της Bahia κάπου μεταξύ 1895 με 1897
όπου και έζησε την περίοδο της άνθισης των φυτειών ζαχαροκάλαμου.
Εκείνη την εποχή η Capoeira ήταν παράνομη και όσοι ήθελαν να διδαχθούν, γνώριζαν πως
κινδυνεύουν από πολύ σκληρές τιμωρίες. Διδάχθηκε τα μυστικά της Capoeira απ'την
παιδική του ηλικία χάρη στον Mestre Alipio και βαφτίστηκε Besouro Manganga. Besouro
σημαίνει σκαθάρι και Manganga ήταν ένα είδος φάρμακου που χρησιμοποιούσαν σε μια
τελετουργία η οποία προσέφερε το "Corpo Fechado", δηλαδή το κλειστό σώμα. Το όνομα
αυτό αποδόθηκε στον καποερίστα για τους λόγους ότι ελισσόταν ταχύτατα, απέφευγε
ακόμη και τις σφαίρες και αγνοούσε τους νόμους της φύσης.
Ο Mestre Besouro Manganga συνήθιζε να έρχεται σε συγκρούσεις με τις αρχές, όχι λόγω
εγκληματικών ενεργειών αλλά εξαιτίας του ισχυρού του ένστικτου για απόδοση
δικαιοσύνης και βοήθειας στους αδύναμους. Σε μια διαμάχη λέγεται πως αφόπλισε έναν
στρατιώτη και στη συνέχεια τον ανάγκασε να πίνει μέχρι να λιποθυμήσει. Αναζητώντας
εκδίκηση ο στρατιώτης επέστρεψε σύντομα με δέκα συντρόφους του ανοίγοντας πυρ
εναντίον του. Φυσικά έμεινα αλώβητος μα έπεσε στο έδαφος, δήθεν πληγωμένος. Όταν
εκείνοι τον πλησίασαν, σηκώθηκε και αφού τους νίκησε , διέταξε να φύγουν όπως και
έπραξαν υποκλινόμενοί στις εντολές του. Σε μια άλλη ιστορία, οι αρχές ως συνήθως
αδικούσαν κάποιους γείτονες. Ο Mestre Besouro ήταν και πάλι εκεί για τους
συνανθρώπους του, αφόπλισε τους εχθρούς του και πέταξε τα όπλα τους στην είσοδο του
αστυνομικού τμήματος.
Αν και είχε κερδίσει τον σεβασμό της κοινότητας, όπως ήταν επόμενο είχε αποκτήσει και
αρκετούς εχθρούς. Ανάμεσα τους και ένας ιδιοκτήτης φυτείας, γνωστός ως Δόκτωρ Zeca, ο
οποίος οργάνωσε την δολοφονία του, το 1924. Ο κτηματίας ζήτησε απ'τον Mestre Besouro
να παραδώσει ο ίδιος ένα γράμμα που έλεγε "Σκοτώστε τον άντρα που παρέδωσε αυτό το
γράμμα", γνωρίζοντας πως δεν ξέρει ανάγνωση, στο στρατόπεδο του Maracangalha. Όταν
άρχισαν να τον πυροβολούν, ο ήρωας μας όπως πάντα απέφυγε όλες τις σφαίρες. Όμως
κατά την διαφυγή του μαχαιρώθηκε πισώπλατα από έναν άνδρα που λεγόταν Eusebio de
Quisaba και νικήθηκε. Όπως πολλοί καποερίστες της εποχής, ο Mestre Besouro
χρησιμοποιούσε φυλαχτά και προσευχές για να ενισχύσει την προστασία του. Το μαχαίρι
του Eusebio είχε ειδικά προετοιμαστεί με ξόρκια και ήταν φτιαγμένο από ξύλο Tucum (η
Ticum), ένα είδος ξύλου το οποίο ήταν το μοναδικό όπλο που μπορούσε να νικήσει το
"κλειστό σώμα". Επίσης ο δολοφόνος για να είναι σίγουρος πως θα πετύχει η αποστολή,
προσέλαβε μια γυναίκα να περάσει την προηγούμενη νύχτα με το θύμα του. Όταν ο Mestre
Besouro αποκοιμήθηκε, εκείνη του έκλεψε το φυλαχτό του, κάτι που τον αποδυνάμωσε
αρκετά.
Το ποσοστό αλήθειας που κρύβεται πίσω απ'την ιστορία του Mestre Besouro Manganga
αποτελεί μυστήριο. Ωστόσο, δεν υπάρχει αμφιβολία πως είναι ένας από τους πιο
περιβόητους υποστηρικτές της Capoeira που υπήρξαν ποτέ, εξού και οι αναφορές των
κατορθωμάτων του σε πολλά τραγούδια.

Zumbi dos Palmares

Ο Zumbi γεννήθηκε το 1655 και ήταν ο τελευταίος αρχηγός του Quilombo του Palmares.
Στην ηλικία των έξι ετών δόθηκε ως σκλάβος στον Πορτογάλο ιερέα Antonio Melo. Εκεί
έμαθε λατινικά, πορτογαλικά και βοηθούσε την καθολική εκκλησία.
Εννέα χρόνια μετά, το 1670, ο δεκαπεντάχρονος πλέον Zumbi το έσκασε και επέστρεψε
στην γενέτειρα του, όπου σύντομα έγινε γνωστός για τις ικανότητες του στην Capoeira και
στην τέχνη του πολέμου. Στα είκοσι του έγινε στρατηγός και είχε τον σεβασμό όλων.
Το 1678 ο κυβερνήτης του Pernambuco, Pedro Almeida, ήρθε σε επαφή με τον αρχηγό του
Palmares που ήταν γνωστός ως Βασιλιάς Ganga Zumba. Ο Almeida ήθελε να μείνουν στο
Palmares οι φυγάδες σκλάβοι με τον όρο πως το Palmares θα υπακούει πλέον στον
πορτογαλικό νόμο. Ο Gunga Zumba συμβιβάστηκε, όμως ο Zumbi όχι, καθώς οι Πορτογάλοι
δεν δέχτηκαν να ελευθερώσουν όλους του σκλάβους της πορτογαλικής αποικίας. Έτσι
απέρριψε την προσφορά των Πορτογάλων και προκάλεσε τον Βασιλιά Ganga Zumba για την
αρχηγία όπου και την κέρδισε. Ο Zumbi ήταν πλέον αρχηγός του Palmares και διοικητής της
αντίστασης.
Δεκαπέντε χρόνια μετά, στις 6 Φεβρουαρίου 1694, οι διοικητές της πορτογαλικής αποικίας
της περιοχής του Sao Paulo, Domingos Jorge Velho και Bernardo Vieira de Melo, επιτέθηκαν
με το πυροβολικό τους και με την βοήθεια των Καφούζου (Αφρικανική- Αμερικανική
Ινδιάνικη φυλή) κατάφεραν και κατέστρεψαν την αποικία του Palmares. Οι πολεμιστές του
Palmares δεν ήταν αρκετοί και νικήθηκαν. Ο Ganga Zumba έπεσε στη μάχη και μετά από
σκληρό αγώνα ο Zumbi ξέφυγε με πληγωμένο πόδι. Κατάφερε να συνεχίσει τον αγώνα και
απέφυγε την σύλληψη του για δύο χρόνια μέχρι την στιγμή που τον πρόδωσε κάποιος που
άνηκε στο Quilombo και σε αντάλλαγμα της ζωής του όταν τον έπιασαν οι Paulistas
(Πορτογάλοι του Sao Paolo) φανέρωσε την κρυψώνα του Zumbi.
Ο "Μαύρος Ήρωας" ή "Πολεμιστής της Ελευθερίας" όπως τον αποκαλούν αιχμαλωτίστηκε
και τον αποκεφάλισαν στις 20 Νοεμβρίου 1694. Το κεφάλι του στάλθηκε στη πόλη Ρεσίφε
της Βραζιλίας, ώστε να τοποθετηθεί στην κεντρική αγορά σαν προειδοποίηση για τους
αντιστασιακούς αφρικάνους και ως απόδειξη πως ο Zumbi δεν ήταν αθάνατος.
Απ'το 1960 η 20η Νοεμβρίου γιορτάζεται ως η "Μαύρη μέρα συνείδησης" και είναι αργία
για 5 πολιτείες της Βραζιλίας.

Dandára dos Palmares

Η Dandara του Palmares ήταν σύζυγος του Zumbi και μαζί είχαν τρία παιδιά, τους
Motumbo, Harmodio και Aristogiton. Δυστυχώς δεν υπάρχουν αρκετά ιστορικά στοιχεία για
τον βίο της.
Ήταν πολύ δυνατή γυναίκα με πολλές δραστηριότητες στο Quilombo καθώς ήταν ηγέτης της
θηλυκής φάλαγγας του Palmares. Εκτός αυτού ήξερε να χειρίζεται άψογα τα όπλα, ήταν
εξαιρετική στην Capoeira και συμμετείχε στο κυνήγι. Φρόντιζε τα παιδιά με βαριές
αρρώστιες (όπως αναιμία), τους ηλικιωμένους και όσους είχαν σωματικές βλάβες από
τιμωρίες των αφεντάδων τους. Σαν άξια οπλαρχηγός συμμετείχε σε όλες της μάχες και
βοήθησε αισθητά στην αντίσταση ενάντια στη σκλαβιά.
Στις 6 Φεβρουαρίου 1694, όταν οι Paulistas(Πορτογάλοι του Sao Paulo) κατέκτησαν το
Palmares, η Dandara πήδηξε κατά την αιχμαλωσία της στην άβυσσο ενός λατομείου
προκειμένου να γλιτώσει την σκλαβιά, δοξάζοντας το δικαίωμα του λαού της για την
Ελευθερία.

Maculelê

Υπάρχουν 2 μύθοι όσον αφορά τον "Maculele" ως πρόσωπο.
Στον πρώτο έχουμε δύο φυλές στη Βραζιλία. Η μία ήταν ειρηνική και η άλλη πολεμοχαρής.
Η δεύτερη λοιπόν, επιτίθονταν συνέχεια στη πρώτη η οποία όμως δεν είχε τρόπο να
αμυνθεί. Ώσπου μια φορά κατά τη διάρκεια μιας επίθεσης, ένα αγόρι ονόματι Maculele,
σήκωσε δύο ξύλα και υπερασπίστηκε τη φυλή του. Το αγόρι δεν κατάφερε να κρατηθεί στη
ζωή μέχρι τέλους, μα οι εισβολείς δεν ξανά επιτέθηκαν ποτέ. Προς τιμήν του η φυλή
έφτιαξε τον πολεμικό χορό Maculele.
Στον δεύτερο μύθο βρισκόμαστε σε ένα δυτικό αφρικάνικο χωριό που είχε εμπλακεί σε μια
πολεμική σύγκρουση στην περιφέρεια της αποικίας. Όλοι οι πολεμιστές του χωριού πήγαν
στη μάχη μα η απειλή ήταν μεγάλη και όλοι οι αρτιμελείς άνδρες συμμετείχαν στον πόλεμο.
Με το ξημέρωμα της επομένης, οι κάτοικοι που είχαν μείνει σπίτι τους, μακρυά απ'τη
μάχη, ξύπνησαν δεχόμενοι επίθεση από ένα μικρό κομμάτι του στρατού των εχθρών τους.
Ο αιφνιδιασμός της επίθεσης σε συνδυασμό με το ότι πολεμιστές και άνδρες έλειπαν,
έδιωξε κάθε ελπίδα αντίστασης. Όμως ένας μικρός ήρωας εμφανίστηκε αναπάντεχα. Ένα
νεαρό αγόρι πήρε δύο ξύλα απ'το έδαφος και ενέπνευσε τους κατοίκους με το κουράγιο και
το θάρρος του, να αμυνθούν πέρα απ'τα όρια του φόβου τους. Ο ηρωισμός του έγινε
θρύλος και το κατόρθωμα του αναπαριστάτε στον πολεμικό χορό Maculele.